آشنایی با مفهوم شرط های داوری: راهنمای جامع
استفاده از روش داوری برای حل و فصل اختلافات مستلزم آشنایی با مفهوم شرط های داوری است. شرط داوری، یکی از عناصر بسیار حیاتی در قراردادها و توافقات است که تعیین می‌کند چگونه اختلافاتی که ممکن است در طول اجرای قرارداد به وجود بیاید، حل شود.
استفاده از این شرط می تواند به دو شکل باشد، یا به عنوان یک قرارداد جداگانه که به قرارداد اصلی ضمیمه می شود، یا به عنوان یک بند در قرارداد اصلی گنجانده می شود.
در صورت استفاده از قرارداد جداگانه موسوم به توافقنامه داوری، تمام جزئیات و مفاد مربوط به داوری می توانند در آن مشخص شوند. اما شرط داوری به عنوان یک بند در قرارداد اصلی، مختصرتر و تنظیم آن ساده تر است.
در شرط داوری، طرفین می توانند توافق کنند که در صورت وقوع اختلاف، به جای مراجعه به دادگاه، از یک یا چند داور مستقل و بی طرف برای حل اختلاف استفاده کنند.
در مطلب آشنایی با مفهوم شرط های داوری با ما همراه باشید تا در ابتدا به بررسی مفهوم داوری و استقلال شرط داوری پرداخته و سپس به انواع شرط های داوری بپردازیم.
مفهوم داوری
داوری یک روش برای حل و فصل اختلافات است که به عنوان یکی از روش های جایگزین دادگاه ها شناخته می شود. این سیستم در چارچوب سیستم دولتی عمل می کند، اما خود یک سیستم خصوصی است. در داوری، یک داور از طرفین انتخاب می شود که به عنوان یک قاضی خصوصی عمل می کند. این روش برای حل اختلافاتی به کار می‌رود که جنبه‌های خصوصی دارند و با نظم عمومی تداخل نمی‌کنند.به عبارت دیگر، موضوع ارجاع به داور باید با نظم عمومی مغایرت نداشته باشد.
اگرچه داوری از جنبه های خصوصی است، اما توسط قوانین دولتی تأیید و شناخته می شود؛ به عبارت دیگر، هم روش داوری و هم تبعات آن توسط قوانین تصویب و تأیید می شوند، بنابراین تصمیم داور الزام آور است.
استقلال شرط داوری
یکی از مباحث مهم دیگر که در موضوع آشنایی با مفهوم شرط های داوری باید مورد بررسی قرار گیرد استقلال شرط داوری است. آیا شرط داوری مستقل است یا با ابطال قرارداد از بین می رود؟ در این زمینه دیدگاه های مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند که شرط داوری با ابطال قرارداد باقی می ماند، در حالی که برخی دیگر با توجه به ماهیت شرط داوری به عنوان یک شرط در قرارداد اصلی، معتقدند که با ابطال قرارداد، شرط ضمن قرارداد نیز از بین می رود.
این اختلاف نظر در بین حقوقدانان نشان می دهد که موضوع استقلال شرط داوری از قرارداد اصلی، موضوعی مورد بحث و مناقشه است، زیرا قانون تفسیر صریحی در این زمینه ارائه نکرده است. از این رو، برخی معتقدند که شرط داوری می تواند با ابطال قرارداد باقی بماند، در حالی که دیگران با توجه به فسخ و تفاسخ قرارداد اصلی، به این نتیجه رسیده اند که شرط داوری نیز باید با ابطال آن از بین برود.
در موضوع استقلال شرط داوری می توانید مطلب تاثیر انحلال و بطلان عقد نسبت به شرط داوری را مطالعه نمایید.
انواع شرط های داوری
یکی دیگر از موضوعات مهم در آشنایی با مفهوم شرط های داوری پرداختن به انواع شرط های داوری و معرفی آن هاست. شرط های داوری می توانند به شکل ها و انواع مختلفی در قراردادها و توافقات مشاهده شده و هر کدام با ویژگی ها و اثرات متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرند. در زیر برخی از انواع شرط های داوری آورده شده است.
به طور خلاصه برخی از مهم ترین انواع روش هایی که می توان از شرط داوری استفاده کرد عبارتند از:
شرط داوری تکمیلی (کمکی): در این نوع از شرط های داوری، داوری به عنوان یک مرحله از مراحل حل اختلافات در نظر گرفته می شود. به عبارت دیگر، طرفین در قرارداد تصمیم می گیرند که ابتدا اختلافات خود را با روش های دیگر مانند مذاکره یا تفاهمنامه حل کنند و در صورتی که به توافق نرسیدند، اختلافات را به داوری ارجاع دهند.
شرط داوری اجباری: در این نوع از شرط های داوری، طرفین از پیش تصمیم می گیرند که هرگونه اختلافات ناشی از اجرای قرارداد را تنها از طریق داوری حل کنند. این شرط معمولاً در قراردادهایی که اختلافات ممکن است پیچیده باشند یا ارزش آن ها زیاد باشد، استفاده می شود.
شرط داوری مشروط: در این حالت، شرط داوری معمولاً به عنوان یک شرط تکمیلی در قرارداد در نظر گرفته می شود، به طوری که اختلافات ابتدا باید به صورت مرسوم و طبق مقررات اجرایی قرارداد حل شوند. اما در صورتی که اختلافات توسط این روش حل نشد، به داوری ارجاع داده می شوند.
شرط داوری پیشاپیشی یا از پیش تعیین شده (اختیاری): در این نوع شرط های داوری، طرفین در قرارداد از پیش مشخص می کنند که هرگونه اختلافات باید به داوری ارجاع داده شوند، بدون اینکه به مراحل دیگر از حل اختلافات رجوع کنند. ماده ۲۹۲ قانون مدنی نیز با پرداختن به موضوع شرط داوری اختیاری، استفاده از آن را به اختیار و اراده طرفین قرارداد منوط کرده است.
شرط داوری در شرایط خاص: گاهی اوقات در قراردادها شرایط خاصی برای اعمال داوری تعیین می شود، مانند استفاده از داوران مشخص، محدودیت های زمانی، یا قیدهایی در خصوص مبالغ پرونده.
این انواع از شرط های داوری، طراحی شده اند تا به طرفین کمک کنند تا در صورت وقوع اختلافات، روند حل آن ها را به شکلی کارآمد و قابل پیش بینی مدیریت کنند.
برای آشنایی با انواع شرط های داوری پیشنهاد می کنیم این مطلب را به طور کامل در وب سایت دکتر بهنیایی مطالعه نمایید.
اهمیت آشنایی با مفهوم شرط های داوری
شرط های داوری، بخش مهمی از قراردادها و توافقات حقوقی هستند که مشخص می کنند چگونه اختلافاتی که ممکن است در طول اجرای قرارداد بروز کنند، حل و فصل شوند. در واقع، شرط های داوری تعیین می کنند که در صورت بروز اختلاف، طرفین قرارداد به کدام روش یا فرآیندی برای حل آن اختلافات رجوع کنند.
آشنایی با مفهوم شرط های داوری می تواند به صورت جامع به شما کمک کند تا از اهمیت و کاربرد آن در حل اختلافات آگاه شوید. در ادامه به ذکر چند نکته کلیدی در خصوص آشنایی با این مفهوم اشاره می شود:
تعیین روش داوری: شرط های داوری مشخص می کنند که در صورت بروز اختلاف، طرفین قرارداد به کدام نوع داوری مانند داوری تک نفره یا داوری چند نفره رجوع کنند.
تعیین مرجعیت: این شرط ها مشخص می کنند که داوری باید توسط چه مرجعیتی انجام شود، مانند داوران مستقل یا مراکز داوری خاص.
تعیین قواعد و مقررات داوری: شرط های داوری معمولاً شامل تعیین قواعد و مقرراتی است که داوران باید بر اساس آنها اختلافات را حل کنند، مانند استفاده از قوانین خاص، مقررات مربوط به ادله و شواهد، و روال اجرای داوری.
تعیین محل و زمان داوری: این شرط ها مشخص می کنند که داوری در کدام محل و تا چه زمانی باید انجام شود.
تعیین هزینه های داوری: این شرط ها معمولاً تعیین می کنند که هزینه های داوری چگونه تقسیم شود و چه کسی باید هزینه ها را به داور یا داوران پرداخت کند.
اعتبار و قابلیت اجرای داوری: شرط های داوری باید اعتبار و قابلیت اجرایی داشته باشند تا در صورت بروز اختلاف، بتوانند به طور موثر اعمال شوند.
با اینکه شرط های داوری می توانند بر اساس نیازها و مشخصات خاص هر قرارداد تغییر کنند، اما آشنایی با این مفهوم به طرفین کمک می کند تا از پیش فرض ها و ابهامات در مورد روش حل اختلافات در آینده جلوگیری کنند و قراردادهای خود را به طور کامل و روشن تر اجرا کنند.
سخن پایانی
با توجه به نوع و ماهیت قرارداد و نیازهای طرفین، انتخاب نوع شرط داوری مناسب می تواند به جلوگیری از اختلافات بیشتر و حل مسائل با کارآیی بالاتر کمک کند. اهمیت درک درست و آشنایی با مفهوم شرط های داوری در این موضوع نهفته است که با درک درست از شرط داوری می توانید از این روش به شیوه موفقیت آمیز در حل و فصل اختلافات خود در قراردادها بهره مند گردید.
موسسه بین المللی داوری و حقوقی دکتر بهنیایی با بیش از دو دهه فعالیت، وکلا و داوران متخصص و باتجربه در موضوعات مختلف حقوقی و به روز بودن نسبت به قوانین و مقررات داوری، یکی از بهترین موسسات داوری در سطح کشور و بین الملل است.
برای استفاده از روش داوری در قرارداد خود می توانید تمامی سوالات مربوط به استفاده از شرط داوری را از موسسه بهنیایی بپرسید. وکلا و مشاوران متخصص بنیاد بهنیایی آماده ارائه تخصصی ترین و دقیق ترین خدمات داوری هستند.
