دادسرای فرهنگ و رسانه
دادسرای فرهنگ و رسانه که به‌موجب قانون تشکیل شده است، از جمله دادسراهای تخصصی برای رسیدگی به جرائم حوزه فرهنگ، هنر و رسانه است. این دادسرا با توجه به اینکه بیشتر متهمان در آن ممکن است افراد شاخص و سرشناس جامعه باشند، ظرافت‌های خاص و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد؛ برای مثال ممکن است یک ورزشکار، نمایندة مجلس، بازیگر و… در رسانه‌های جمعی مانند تلویزیون و رادیو، روزنامه، مجلات و… مرتکب رفتاری شود که آن رفتار به‌موجب قانون جرم محسوب می‌شود. در این حالت ممکن است موضوع در دادسرای فرهنگ و رسانه و حتی دادسرای جرائم رایانه‌ای بررسی شود. دادسرای فرهنگ و رسانه که در سال 1389 با سه شعبه در دادستانی تهران آغاز به کار کرد، در حال حاضر نیز به سرپرستی معاون دادستان تهران و سه شعبة بازپرسی مشغول به انجام فعالیت است. براساس قانون آیین دادرسی کیفری که اصل تخصصی‌کردن رسیدگی‌های قضایی را در دستور کار قرار داده است، دادسرای فرهنگ و رسانه نیز مانند سایر دادسراهای تخصصی، وظیفة رسیدگی به جرائم خاصی را که بدان ارجاع می‌شود، بر عهده دارد.
انتشار مطالب خلاف واقع در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و کانال‌های تلگرامی یا در وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌ها و همچنین در سایر فضاهای مجازی، که یک رسانه محسوب می‌شوند، در صلاحیت دادسرای فرهنگ و رسانه است. انتشار تصاویر خصوصی اشخاص در رسانه‌های فوق و همچنین توهین به مقدسات در هر رسانه‌ای که مجازی تلقی می‌شود و به‌صورت کلی ارتکاب هر نوع جرمی در رسانه‌های مجازی در صلاحیت دادسرای فرهنگ و رسانه است و برای رسیدگی به این دادسرا ارجاع می‌شود.
درمورد دیگر رسانه‌های ارتباط‌جمعی مانند تلویزیون، رادیو، روزنامه، مجلات، ماهنامه، هفته‌نامه‌ها و درمجموع دربارة سایر رسانه‌های نوشتاری، شنیداری، گفتاری و تصویری، چنانچه موضوع ارتکاب جرم باشد، یا اینکه شکایت کیفری از رسانه‌ها صورت بگیرد، موضوع در دادسرای فرهنگ و رسانه تعقیب و بررسی می‌شود. درنهایت اینکه حوزه فعالیت دادسرای فرهنگ و رسانه، به جرائم حوزه فرهنگ و رسانه محدود نمی‌شود.
همچنین دادسرای فرهنگ و رسانه در حوزه جرائم رایانه‌ای که در حوزه فرهنگ و رسانه اتفاق می‌افتد، اقدامات قانونی صورت می‌دهد و این موضوعات را نیز شامل می‌شود. البته جرائم رایانه‌ای کماکان در صلاحیت دادسرای جرائم رایانه‌ای است؛ یعنی کلاه‌برداری و جرائم رایانه‌ای، برداشت پول از حساب اشخاص و… در صلاحیت این دادسراست و در آنجا به این مقوله‌ها رسیدگی می‌شود.
وکیل دادسرای فرهنگ و رسانه
از آنجا که دادسرای فرهنگ و رسانه، دادسرایی تخصصی است، وکیل این دادسرا با توجه به موضوع مورد دعوی که بی‌شک آن هم تخصصی به شمار می‌آید، باید از تجربه کافی دربارة حقوق مطبوعات و دانش اجتماعی بهره‌مند باشد. همچنین وی باید با قوانین زیر آشنایی داشته و کاملاً بر آن‌ها مسلط باشد: قانون مطبوعات، آیین‌نامة اجرایی قانون مطبوعات، قانون کپی‌رایت، قانون حمایت از حقوق مصنفان، مؤلفان و هنرمندان، نحوة تشکیل دادگاه مطبوعات و همچنین ترکیب هیئت‌منصفه در دادگاه مطبوعات، قانون جرائم رایانه‌ای، قانون کپی‌رایت نرم‌افزار در ایران و سایر قوانین مرتبط با فرهنگ و رسانه.
نحوة رسیدگی در دادسرای فرهنگ و رسانه
رسیدگی در دادسرای فرهنگ و رسانه می‌تواند به‌موجب شکایت شاکی خصوصی آغاز شود که در این صورت نیازمند طرح شکایت از طرف شاکی است. از مصادیق شکایت شاکی می‌توان به توهین در رسانه‌های مورد اشاره، انتشار مطلب یا عکس خصوصی افراد در رسانه‌ها و… اشاره کرد. البته ممکن است جرم ارتکابی در رسانه‌های عمومی کشور جنبة عمومی داشته باشد؛ از این‌رو دادستان نیز به‌عنوان مدعی‌العموم می‌تواند به دادسرای فرهنگ و رسانه اعلام جرم کند. یکی دیگر از جرائمی که در دادسرای فرهنگ و رسانه بررسی می‌َشود، جرم سرقت ادبی است که برخی از مصادیق آن عبارت‌اند از:
*کپی‌کردن کلی یا بخش عمدة اثر فرد دیگر، به نام خود یا دیگری. البته در این شیوه که مطابق با تعریف ارائه‌شده در قانون مطبوعات است، کپی‌کردن یک یا دو جمله از یک اثر حتی بدون ذکر نام، سرقت محسوب نمی‌شود. هرچند یک نویسندة حرفه‌ای، به دلایل اخلاقی، در هر صورت ذکر منبع را وظیفة خود می‌داند.
* ترجمه اثر فرد دیگر به نام خود؛ به‌طوری‌که اصل مطلب را متعلق به خود نشان بدهد.
* نشر ترجمة دیگری به نام خود. در این حالت، شخص سارق، خود را مترجم اصلی معرفی می‌کند.
* کپی کردن عکس‌هایی که تحت شمول کپی‌رایت هستند. در این مورد نیز، استفاده از عکس‌هایی که در فضای مجازی بدون هیچ‌گونه نام و نشانی وجود دارد و به عبارتی عکاس یا مالک آن عکس، از آن اعراض کرده باشد سرقت ادبی محسوب نمی‌شود.
* استفاده از بخش‌هایی از فیلم‌های مختلف و سپس تدوین آن‌ها و گذاشتن موسیقی متعلق به دیگری روی آن
* سایه‌نویسی (Ghost Writing) به این معنا که فردی یک اثر علمی، مانند پایان‌نامه یا مقاله را برای شخص دیگری بنویسد؛ بدون اینکه این شخص در نگارش آن دخیل باشد. متأسفانه یکی از شایع‌ترین بدرفتاری‌های علمی در کشور ما، سایه‌نویسی است که شیوع فراوانی در میان دانشجوها و دانشگاهیان دارد و متأسفانه به شغلی کاذب تبدیل شده است.
برخی از خدمات ارائه‌شده در کمیسیون حقوق ارتباطات و رسانة مؤسسة حقوقی و داوری بهنیایی عبارت‌اند از:
* طرح دعوا و شکایت درخصوص توهین، افترا، قذف، نشر اکاذیب و انتشار مطالب خلاف واقع که در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد؛ صرفاً در مواردی که یکی از طرفین آن از مقامات موضوع مواد ۳۰۷ و ۳۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری باشد.
* پیگیری و شکایت پرونده‌های مرتبط با نشر کتاب
* بررسی پرونده‌های مالکیت معنوی و ادبی
* بررسی جرائم حوزه ثبت اختراعات
* بررسی پرونده‌های مربوط به مالکیت معنوی و علائم تجاری
* بررسی جرائم مرتبط با حوزه مد و پوشش
* بررسی مسائل حقوقی اصناف و اتحادیه‌ها
* بررسی جرائم موضوع «قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیة آثار علمی» مصوب ۱۳۹۶
* بررسی جرائم مرتبط با صنایع‌دستی، میراث فرهنگی و گردشگری و اموال تاریخی
* بررسی جرائم مرتبط با ورزش، اماکن ورزشی و ورزشکاران
* بررسی جرائم مرتبط با امور فرهنگی، هنری و هنرمندان
* بررسی جرائم سیاسی و مطبوعاتی
* حضور در دادسرای فرهنگ و رسانه
* اعادة حیثیت درصورت حصول برائت
همکاران ما در کمیسیون حقوق ارتباطات و رسانة مؤسسة حقوقی و داوری بهنیایی، آماده ارائة مشاوره، قبول وکالت طرح شکایت یا دفاع از شما در پرونده‌های مفتوح علیه شماست.
