بسیاری از افراد اولین راه حل در اختلافات حقوقی خود را مراجعه به دادگاه ها می دانند، درحالی که راه حل های دیگری که به مراتب کم هزینه تر و سریعتر هستند، برای جل اختلاف وجود دارد. یکی از این راه حل ها، داوری حقوقی است. داوری ترکیبی یک راه حل جذاب برای دعاوی حقوقی بوده و امروزه بسیار پرطرفدار می باشد.
در این مطلب ضمن پرداختن به موضوع داوری حقوقی، در مورد داوری ترکیبی به عنوان یک راه حل جذاب دعاوی حقوقی صحبت خواهیم کرد و مسائلی را بررسی می کنیم که ممکن است برای شما مبهم باشند. مواردی از جمله:
- لزوم پیش بینی راه حل داوری برای دعاوی حقوقی
- داوری ترکیبی (داوری-میانجیگری)
- داوری ترکیبی (داوری-دادرسی قضایی)
- لزوم پیش بینی راه حل داوری برای دعاوی حقوقی
به دلیل تعدد پرونده های حقوقی در دادگاه ها و مراجع قضایی، قانونگذار راه حل های دیگری را برای پیشگیری از مراجعه به مراجع قضایی، کاهش تعداد پرونده ها و سرعت رسیدگی پرونده، پیش بینی کرده است. راه حل هایی از جمله سازش، میانجیگری، داوری حقوقی.
در عرصه عمل چند نوع داوری وجود دارد که مهم ترین آن ها شامل: داوری اختصاصی، داوری منضم به دادرسی قضایی و داوری تحت نظر دادگاه است.
موضوع ارجاع اختلاف به داوری معمولا یا در یک قرارداد مستقل داوری بین طرفین منعقد می شود یا به صورت یک بند و شرط ضمن عقد در قرارداد آورده می شود. در هر دو صورت، طرفین قرارداد داور یا داورانی را تعیین کرده و حد و حدود رسیدگی به اختلافات توسط وی را مشخص می نمایند.
البته گاهی اوقت نیز ممکن است توافقنامه ارجاع اختلاف به داوری، حتی بعد از بروز اختلاف نیز منعقد شود و الزاما نباید حتماً پیش از بروز اختلاف ایجاد شده باشد.
داوری متداول ترین شکل حل اختلاف بین طرفین است به خصوص در قراردادهای تجاری. این موضوع به این دلیل است که در خلال داوری طرفین اختلاف، کنترل زیادی بر روند داوری داشته و زمان مورد نیاز برای مطالعه و صدور حکم توسط داوران را دارند.
از سوی دیگر در داوری مواردی مانند قوانین و آیین داوری، تعداد داوران، قانون حاکم، محل داوری و حق الزحمه داوران توسط طرفین تعیین می گردد.
در مورد ضمانت اجرای رای صادرشده توسط داور که معمولا لازم الاجراست، باید گفت امکان تجدیدنظرخواهی از آرای داوری نزد اکثر محاکم قضایی کشورهای جهان وجود دارد. البته به شرط آن که داوران در صدور رأی مرتکب اشتباه، نقض قانون و یا تقلب شوند.
در این صورت با شکایت هر یک از طرفین و اثبات اشتباه داور یا تقلب وی، دادگاه می‌تواند حکم داوری را نقض نماید.
در برخی از موارد داوری حقوقی یا دیگر روش های حل اختلافات حقوقی به تنهایی کارگشا نبوده و نیاز است تا راه حل های ترکیبی مورد استفاده قرا گیرد. در این صورت طرفین درگیر در یک اختلاف می توانند در کنار داوری از روش های دیگری مانند میانجیگری یا دادرسی قضایی نیز استفاده نمایند.
داوری ترکیبی (داوری-میانجیگری)
گاهی اوقات طرفین شخصیت حقیقی یا موسسه ای حقوقی بی طرف درخواست می کنند که در دو مقام (به عنوان داور و میانجی) برای یک اختلاف رای صادر کنند.
اگر میانجیگری ناموفق باشد، چنین فرآیندهای ترکیبی ممکن است شامل میانجیگری و پس از آن یک روش داوری شود یا داوری به دنبال میانجیگری.
یکی دیگر از فرآیندهای ترکیبی ممکن است شامل شروع بررسی و حل و فصل اختلاف با استفاده از داوری باشد، سپس به دنبال آن میانجیگری آمده و در نهایت تکمیل داوری در صورت عدم حل پرونده. گاهی اوقات ممکن است بسته به نیاز طرفین و ماهیت اختلاف، روند بین دو روش به عقب و جلو برود.
برخی از طرفین ممکن است از فرآیندهای ترکیبی خاصی حمایت کنند، زیرا استفاده از یک روش داوری ترکیبی ممکن است منجر به حل سریع تر و کم هزینه تر اختلاف شود.
فرآیندهای ترکیبی همچنین ممکن است مزیتی نسبت به میانجیگری یا داوری مستقل و خالص داشته باشند. به این صورت که طرفین اختلاف اطمینان حاصل می کنند که به واسطه داوری ترکیبی مناقشه حل خواهد شد.
سایر طرف ها ممکن است بر این باور باشند که استفاده از داوری ترکیبی، ضمن حل و فصل اختلافات منجر به روشی کارآمدتر و کم‌هزینه تر می شود.
فرآیندهای داوری ترکیبی با میانجیگری همچنین ممکن است زمانی جذاب باشند که مبلغ مورد بحث نسبتاً کم باشد یا زمانی که منافع طرفین در حفظ روابط تجاری آنها بر پیروزی در اختلاف خاص بیشتر باشد.
با این اوصاف، داوری و میانجیگری اساساً فرآیندهای متفاوتی هستند، و مشکلات بالقوه قابل توجهی در وجود یک نقش بی طرف به عنوان داور و میانجی وجود دارد.
اما مزایای استفاده از این روش ترکیبی برای حل و فصل اختلافات به مراتب بیشتر از معایب آن خواهد بود. چراکه طرفین نسبت به یک روش حل اختلاف، اطمینان خاطر بیشتری کسب کرده و رای صادره را بیشتر می پذیرند.
داوری ترکیبی (داوری-دادرسی قضایی)
گاهی اوقات نیز طرفین موضوع اختلاف را به مراجع قضایی ارجاع می دهند. اما دادگاه و قاضی پرونده، صلاح را در این می بیند تا آن را به داوری ارجاع داده و در صورت بروز اختلاف و حل نشدن پرونده، نسبت به صدور رای اقدام نماید.
داوری در کنار استفاده از روش قضایی این حسن را دارد که دادرسی از حالت خشک و خشن موجود در روش قضایی خارج شده و بیشتر به حالت عادی و غیررسمی تبدیل شود. در این صورت طرفین اختلاف در حل و فصل اختلافات خود از حالت خصمانه دور شده و برای یافتن راهکاری مسالمت آمیز امکان گفتگو و تبادل نظر بیشتری دارند.
این روش داوری ترکیبی به خصوص در قراردادهای بازرگانی و تجاری که طرفین همچنان تمایل به ادام همکاری با یکدیگر را دارند بسیار کاربردی خواهد بود.
سخن پایانی
به عنوان نتیجه گیری باید گفت اینکه کدام روش حل اختلاف برای شما بهتر است، بسیار تخصصی و نیازمند بررسی توسط افراد با تجربه و متخصص حقوقی است. بنابراین اگر علم و تجربه کافی نسبت به مسائل حقوقی را ندارید، بهتر است حتما با یک فرد یا موسسه حقوقی معتبر و عالم به موضوع مشورت نمایید.
عدم مشورت شما و اقدام خودسرانه بدون داشتن علم و آگاهی، به مراتب پرهزینه تر و زمان برتر خواهد بود.
موسسه بین المللی داوری و حقوقی دکتر بهنیایی با بیش از دو دهه تجربه و کسب موفقیت در هزاران پرونده داوری حقوقی و دارا بودن بهترین داوران حقوقی، آماده قبول پرونده های حقوقی شماست.
شما می توانید با اطمینان خاطر، موضوعات مورد اختلاف خود را به بنیاد حقوقی دکتر بهنیایی بسپارید. برای مشاوره و کسب اطلاعات مورد نیاز خود با شماره های دفتر تماس حاصل فرمایید.
