تنظیم قرارداد یکی از مهارت های مهمی است است که می تواند سرنوشت افراد و شرکت ها و کسب و کارها را رقم بزند ؛ این کار با جزئیات و نکاتی همراه است که عدم رعایت اصول آن میتواند چالش های حقوقی را در روابط طرفین بیشتر کند.
چالش های حقوقی
1: اهمیت ذکر محل انعقاد قرارداد
اگرچه معمولا در قراردادها محل انعقاد قرارداد ذکر نمی شود ولی ذکر آن آثار عملی دارد که می تواند برای یکی از طرفین مفید باشد پس این مورد از اصول قرارداد نویسی اهمیت زیادی دارد.
2: مطالعه قرارداد به یکباره
پیش از امضاء قرارداد یکبار آن را با دقت و حوصله ازابتدا تا انتها بخوانید ، تعدد رفت و برگشت قرارداد احتمال بروز اشتباه و تعارض را زیاد می کند ؛ گاه در قرارداد به بندی ارجاع می شود که در نسخه نهایی حذف شده یا شماره آن تغییر کرده است؛ هم چنین ممکن است متاسفانه در لحظه آخر پرینت نهایی نسخه قرارداد به صورت متقلبانه ای ، مطلبی از قرارداد حذف یا به آن الحاق شود.
3: امضاء ، اثر انگشت یا مهر
نکته سوم اصول قرارداد نویسی بر این تاکید دارد که برای معتبر تلقی شدن قرارداد عادی کافی است که به تایید طرفین برسد که معمولا این تایید با امضاء صورت می گیرد ، البته ممکن است این تایید با اثر انگشت یا مهر ابراز شود و یا برای محکم کاری و جلوگیری از انکار احتمالی متعهد ، امضاء واثر انگشت متعهد هر دو گرفته شود .
4: نقش شاهد در قرارداد
امضاء نشدن قرارداد عادی توسط شاهد آن را بی اعتبار نمی کند ولی بهتر است که در قرارداد شاهد گرفته شود تا در صورت بروز اختلاف ، شاهد حقیقت را بیان نماید .
البته استثنائا در قراردادهای اجاره با سند عادی ،موجر برای استفاده از مزیت تخلیه فوری مساجر ، حتما باید اجاره نامه را به امضای دو شاهد برساند ؛ به عبارت دیگر ، در قراردادهای اخیر وجود شاهد ، علاوه بر مزیت اثباتی مزیت دیگری نیز دارد که به نفع موجر است .
5: برسی صاحبان امضای مجاز
کسی که قرارداد را امضاء می کند باید مالک یا ازجانب مالک سمت داشته باشد ؛ در اشخاص حقوقی علاوه بر امضاء قررارداد توسط صاحبان امضای مجاز ، مهر شرکت نیز باید زده شود . پس این مورد از اصول قرارداد نویسی را حتما در نطر باید داشت .
6: لزوم امضای تمام صفحات و پیوست ها
تمام صفحات باید امضاء شوند نه فقط صفحه آخر ؛ همچنین ضمایم و پیوست ها هم باید امضاء شوند ، آنها هم توسط صاحبان امضای مجاز .
7: گرفتن امضا بر روی مستند ارائه شده
در صورتی که مدرکی از طرف مقابل دریافت می کنبد بهتر است آن را امضاء شده تحویل بگیرید تا مشخص شود چه کسی در این سند را در اختیار شما قرارداده است گاه مستند ارائه شده جعلی از کار در می آید که برای اثبات این امر که سند جعلی توسط شما شاخته نشده است امضاء تحویل دهنده سند می تواند برای شما راهگشا باشد .
8: خالی نگذاشتن بین متن و امضاء
در هنگام امضاء ، شما بهتر است خط آخر نوشته را بگیرید ؛ زیرا به عبارت دیگر بین امضاء و آخرین خط فاصله نگذارید تا بعدا عبارتی به آن الحاق نشود .
9: عدم ارسال نسخه امضاء شده و تهییه نسخه های متعدد
از هر نوشته ای دو نسخه و حداقل یک نسخه را نزد خود نگه دارید و از امضای تمام نسخه ها و ارسال آنها برای طرف مقابل بپرهیزید ؛ زیرا سرنوشت قرارداد را یک جانبه در اختیار او قرار می دهید . این مورد از نکات قرارداد نویسی را حتما باید جدی گرفت .
10: نحوه تشخیص اصل یا رونوشت بودن سند
اصل یا کپی بودن یک نوشته بستگی به امضای آن دارد بنابراین اگر فرصت تنظیم صورت جلسه ای در دو نسخه وجود ندارد و از یک نوشته ای کپی گرفته می شود مجددا باید آن ورقه کپی توسط طرفین امضاء شود ؛ بنابراین برای اصل بودن سند نیاز است که امضای آن اصل باشد ولو نوشته های آن کپی باشد .
11: تحقیق در خصوص هویت طرف قرارداد
-
تنظیم قرارداد با اشخاص حقیقی :
موقع تنظیم قرارداد با اشخاص حقیقی ( طبیعی ) توجه به مساله بلوغ ، عقل و ممنوع المعامله نبودن طرف قرارداد بسیار مهم است .
- به موجب تبصره 1 ماده 1210 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، سن بلوغ در پسر 15 ساله تمام قمری و در دختر 9 سال تمام قمری است.
-
تنظیم قرارداد با اشخاص حقوقی :
در هنگام تنظیم قرارداد با اشخاص حقوقی ، باید با ملاحظه اساسنامه شرکت و آگهی آخرین تغییرات آن ( مندرج در روزنامه رسمی) معلوم شود که آیا شرکت در محدوده موضوع فعالیت خود قصد انعقاد قراراداد را دارد یا خیر ؟ و نیز مشخص شود چه کسانی دارای نمایندگی و حق امضای اسناد و قرارداد برای شرکت می باشند .
12 : قیمت قرارداد
یکی دیگر از نکات مهم در تنظیم قرارداد مبلغ یا قیمت قرارداد یا همان ثمن معامله است .
قیمت قرارداد یعنی ارزشی که شما حاضرید در مقابل بدستآوردن موضوع قرارداد ( کالا یا خدمات ) پرداخت نمایید .
پس از تعیین قیمت یا ارزش یک قرارداد لازم است میزان و نحه پرداخت ( نقدی یا غیر نقدی ) دقیقا با ذکر جزئییات مواعد پرداخت ( اقساط و مدت آن ) تعیین گردد تا از هرگونه سوء برداشت و یا تفسیر متفاوت جلوگیری شود .
13 : ضمانت اجرای تخلف از تعهدات
می توان ادعا کرد که قراردادی کامل است که در آن صحبت از ضمانت اجرامی شود معمولا در قراردادها ضمانت اجراها را وضعیت های :
- پیش بینی حق فسخ
- دریافت خسارت
- الزام به انجام تعهد
14 : هویت موضوع قرارداد
برای مثال در خصوص معاملات اراضی ؛ توجه به این موضوع که آیا این زمینی که نشان شما داده اند همان زمین موضوع قرارداد است ؟ خصوصا در زمین های واقع در دشت ها و کوه ها که امان اشتباه انداختن و فریب بیشتر است .
15 : تحقیق در خصوص اسناد و مدارک مربوط به قرارداد
اسناد و مدارک را به لحاظ اصالت برسی کنید . اگر مبلغ معامله خیلی بالاست از کارشناس جعل استفاده کنید . مواظب خودکار های جدید که جوهر آن محو می شوند باشید . اگر طرف کپی مدارک را ارائه می دهد ، اصل آن را مطالبه کنید .
16 : تحقیقات میدانی اداری و حقوقی
تحقیقات میدانی و اداری حتما باید در کنار متن حقوقی وتخصصی قرار داد مورد توجه قرار گیرد.
17 : در هنگام قرار با ورثه
گواهی حصر وراث و گواهی واریز مالیات بر ارث ، امضای کلیه ورثه و قیم وارث صغیر و گاهی هم دادستان ، تحویل پول یا جنس به نسبت میزان سهم الارث وارث ، یکی دیگر از نکات حقوقی قراردادهاست .
- و نکات مهم دیگر :
- مفاد قرارداد مطابق نظم عمومی .
- مورد معامله مشروع باشد .
- توافق های طرفین مخالف قواعد آمره نباشد.
- کلمات قرارداد صریح و بدون ابهام باشند .
- علائم نگارشی رعایت گردد.
- متن قرارداد با دقت خوانده شود .
- ضمانت های اجرای عدم تعهد با دقت تعیین گردند .
- تمامی صفحاتمورد امضاء واقع شوند .
