قراردادها انواع گوناگونی دارند و برای روابط مابین اشخاص از اهمیت زیادی برخوردار می باشند. این قراردادها هستند که چارچوب، ضوابط، حقوق و تکالیف طرفین را مشخص می کنند. یکی از قراردادهای بسیار مهم به ویژه در رابطه بین کارگر و کارفرما، قرارداد عدم رقابت یا قرارداد منع رقابت است.
همانطور که گفته شد یکی از مهم ترین قراردادها به خصوص در روابط بین کارگران و کارفرمایان، قرارداد منع رقابت است. به ویژه در مشاغلی که رقابت در آن زیاد باشد، این نوع قرارداد از اهمیت بیشتری برخوردار است، چراکه کارمند یا کارگر متخصص و حرفه ای در این نوع کسب و کارها، ممکن است به دلایل گوناگون از جمله فسخ قرارداد کاری، اخراج، استعفا و … به استخدام شرکت های رقیب درآید.
بنابراین شرکت هایی که از نیروی کار حرفه ای و متخصص استفاده می کنند، زمانی که در رقابت با شرکت های مشابه قرار گیرند، اقدام به تنظیم قرارداد عدم رقابت می نمایند تا در صورتی که کارمند و کارگر خود را از دست بدهند، اطلاعات محرمانه و اسرار تجاری و مهم را فاش نکند.
به طور کلی به قراردادی که بین کارگر و کارفرما تنظیم می شود و در آن کارگر (کارمند) متعهد به حفظ اطلاعات محرمانه برای مدت زمان مشخصی می گردد، قرارداد منع رقابت گفته می شود. هدف از تنظیم این قرارداد در تعریف آن نهفته است: جلوگیری از درز و افشای اطلاعات مهم توسط نیروی کار به ویژه برای شرکت های رقیب.
در این نوع قرارداد مدت زمانی که کارگر یا کارمند حق افشای اطلاعات را ندارد مشخص شده و همچنین تعیین می شود که کارمند چه اقداماتی را نباید و نمی تواند انجام دهد که اسرار شرکت به خطر نیفتد.
تنظیم قرارداد عدم رقابت با توافق و رضایت کارگر صورت گرفته و کارفرما نمی تواند به اجبار و بدون رضایت اقدام به تنظیم این نوع قرارداد نماید.
تفاوت قرارداد عدم رقابت با قرارداد کار
نباید قرارداد منع رقابت را با قرارداد کار یکی دانست، چراکه این دو قرارداد با یکدیگر تفاوت دارند. درواقع کارفرمایان و مدیران شرکت ها و سازمان ها همیشه اقدام به تنظیم قرارداد عدم رقابت نمی کنند، بلکه زمانی این نوع قرارداد ها را تنظیم کرده و به امضای نیروی کار می رسانند که پای اطلاعات محرمانه و مهم در میان باشد و بازار رقابتی وجود داشته باشد.
اطلاعاتی که اگر درز پیدا کند و وارد کسب و کارهای رقیب شود، امکان دارد منجر به نابودی کسب و کار آن ها شود. به همین دلیل کارفرما اقدام به تنظیم و انعقاد قرارداد با نیروی کار خود می نماید تا از افشای اطلاعات به شرکت های رقیب جلوگیری کند.
اما قرارداد کار که تکالیف و وظایف کارمند و تعهدات کارفرما در قبال او را مشخص می کند و شامل حقوق و مزایای دو طرف در قبال انجام تعهداتشان می شود، همیشه و در همه موارد بین کارفرما و کارگر تنظیم می گردد.
در قرارداد عدم رقابت زمان مشخصی وجود دارد که نیروی کار در این مدت حق افشای اطلاعات محرمانه شرکت را نخواهد داشت و چنانچه خلاف قرارداد عمل کند، کارفرما می تواند بر علیه او اقدام قانونی صورت داده و شکایت نماید یا مطالبه خسارت کند.
چرا قرارداد منع رقابت مهم است؟
نگرانی مدیران و صاحبان کسب و کارها از افشای اطلاعات مهم و محرمانه مربوط به کسب و کارشان همیشه وجود داشته است، به خصوص زمانی که رقابت در زمینه کاری آن ها بالا باشد.
همانطور که می دانید اسرار مهم شرکت در اختیار افرادی است که اگر به هر دلیلی قصد ترک شرکت را داشته باشند می توانند این اسرار را در اختیار رقبا قرار داده و شرکت را به خطر بیاندازند. بنابراین حفظ حیات شرکت و همچنین حفظ منافع مالی و تجاری، از مهم ترین دلایل مدیران و صاحبان کسب و کارها برای تنظیم قرارداد عدم رقابت است.
اگر به موضوعات داوری در قراردادها علاقه مندید، پیشنهاد می کنیم اهمیت شرط های داوری در قراردادها و اینکه چرا باید شرطهای داوری را در نظر بگیریم مطالعه نمایید.
نحوه تنظیم و نوشتن قرارداد عدم رقابت
گفتیم که قرارداد منع رقابت به منظور عدم رقابت و عدم افشای اطلاعات و اسرار کاری توسط کارمند، بین کارفرما و کارمند برای مدت زمان مشخصی منعقد می شود. برای تنظیم این قرارداد می توانید یا آن را در قالب یک قرارداد جداگانه و مستقل تنظیم نمایید یا به صورت یک شرط ضمن عقد در قرارداد کاری درج کنید.
توجه داشته باشید که در قرارداد منع رقابت نیز مانند همه قراردادهای دیگر، باید به صورت شفاف، صریح و واضح تمام اطلاعات مکتوب شده و مورد توافق قرار گیرد.
در یک قرارداد عدم رقابت باید مشخصات طرفین، موضوع قرارداد، تاریخ تنظم قرارداد منع رقابت، مدت زمان همکاری دو طرف قرارداد، وظایف و تعهدات طرفین قرارداد و مواردی که منجر به انحلال و فسخ قرارداد می شود را به صورت دقیق و کامل بنویسید.
از سوی دیگر باید مشخص کنید که کارمند و کارگر شما از انجام چه کارهایی باید پرهیز کند که حیات تجاری شما به خطر نیفتد و فعالیت های ممنوع برای کارمند مشخص گردد. این فعالیت ها درواقع همان اطلاعات و اسرار مهم و اقداماتی است که اگر افشا شده یا انجام شود منجر ضرر و زیان و به خطر افتادن کسب و کار شما می شود.
در یک قرارداد عدم رقابت باید حیطه جغرافیایی را مشخص نمایید. به عنوان مثال تعیین می کنید که کارمند مزبور حق ندارد تا دو سال به استخدام شرکت های رقیب شما در شهر تهران درآید.
همچنین در قرارداد منع رقابت باید وجه التزام تعیین کنید تا در صورتی که کارمند یا کارگر خلاف قرارداد عمل کرد، مبلغ پرداختی برای جبران خسارت از قبل تعیین شده باشد.
سخن پایانی
قراردادهایی مانند قرارداد عدم رقابت برای حفظ منافع اقتصادی، تجاری و بقای شرکت ها و کسب و کارها تنظیم می شود تا منافع آن ها در بین رقبا به خطر نیفتد. به همین دلیل تنظیم این نوع از قراردادها نیازمند دقت بالایی بوده و باید از تجربه و مهارت کافی و دانش حقوقی لازم برای درنظر گرفتن تمامی جوانب برخوردار باشید.
به همین دلیلی توصیه می شود حتما برای تنظیم قرارداد منع رقابت از وکلا و مشاوران حقوقی و موسسات حقوقی باتجربه و معتبر در این زمینه استفاده نمایید تا کلیه موارد مطابق با قانون و ضوابط قانونی نوشته و تنظیم گردد.
موسسه حقوقی دکتر بهنیایی به عنوان یک موسسه حقوقی و داوری بین المللی، با سالها تجربه در امور حقوقی و برخورداری از وکلا و مشاوران حقوقی طراز اول، تمامی خدمات مرتبط با تنظیم قراردادهای عدم رقابت و عدم افشای اطلاعات و حفظ محرمانگی را با بالاترین کیفیت و استاندارد ارائه می دهد.
درصورتی که در این زمینه سوال و ابهامی دارید می توانید با شماره های موسسه دکتر بهنیایی تماس بگیرید تا کارشناسان مجموعه به سوالات شما پاسخ دهند.
